چرخه عمر محصول چیست؟ از تعریف و مراحل تا استراتژی بازاریابی

اگر بخواهیم به طور خلاصه، مختصر و مفید درباره چرخه عمر محصول توضیح دهیم، باید بگوییم چرخه حیات محصول از زمانی شروع می‌شود که یک محصول برای اولین بار به مصرف‌کنندگان معرفی می‌شود و زمانی به پایان می‌رسد که محصول به طور کامل از بازار حذف شود.

چرخه‌ عمر محصول توسط متخصصان مدیریت و بازاریابی استفاده می‌شود. آن‌ها برای کمک به تعیین زمان‌بندی تبلیغات، امتیاز قیمت، ورود به بازارهای محصول جدید، طراحی مجدد بسته‌بندی و موارد دیگر از چرخه عمر محصول استفاده می‌کنند.

اگر می‌خواهید درباره چرخه عمر محصول بیشتر بدانید، با این مقاله آزود همراه باشید.

چرخه عمر محصول چگونه کار می‌کند؟

به طور کلی چرخه حیات یک محصول معمولا چهار مرحله کلی دارد: معرفی، رشد، بلوغ و زوال. با این حال قبل از همه این مراحل، یک محصول باید گام‌های مربوط به طراحی، تحقیق و توسعه را طی کند.

هر زمانی که تشخیص دهید یک محصول به صورت عملی و بالقوه سودآور و کاربردی است، می‌توانید آن را تولید کنید، تبلیغات را پیش ببرید و بعد برای مصرف مشتریان و مخاطبانتان به بازار عرضه کنید. تازه در این مرحله است که چرخه عمر محصول آغاز می‌شود.

در نظر داشته باشید همین مراحل مختلف چرخه عمر محصول است که نحوه عرضه آن به مصرف‌کنندگان را تعیین می‌کند.

اگر مرحله اول چرخه عمر محصول یعنی معرفی آن به بازار کاملا موفقیت‌آمیز باشد، در ادامه مسیر تقاضا برای محصول و محبوبیت آن بین مصرف‌کنندگان باید بیشتر و بیشتر شود و حتی دلیلی برای خروج محصولات قدیمی از بازار باشد. این تقاضا و محبوبیت همان رشد محصول است.

جایی در مسیر رشد و بلوغ یک محصول، فعالیت‌های بازاریابی نقش موثرتری بازی خواهند کرد؛ اما در ادامه چرخه عمر محصول، همان‌طور که محصول از مرحله بلوغ به سمت کاهش رشد و تولید حرکت می‌کند، تقاضا برای آن کمتر شده و می‌توانید به تدریج محصول را از بازار حذف کنید. در نهایت احتمالا محصول جدید با ویژگی‌های بهینه‌تری جایگزین آن می‌شود.

حالا که چرخه حیات محصول را شناختید، شاید این سوال برایتان پیش بیاید که چطور می‌توانید چرخه عمر محصول را رشد دهید؟

مدیریت دقیق و سنجیده چهار مرحله چرخه حیات محصول می‌تواند به افزایش سودآوری و به حداکثر رساندن طول عمر محصول کمک کند، در مقابل هم اگر به مدیریت این چهار مرحله توجه نکنید، احتمال شکست محصول و کاهش عمر مفید آن را بیشتر کرده‌اید.

تئودور لویت، استاد استراتژی بازاریابی چرخه عمر محصول، در سال 1965 در Harvard Business Review نوشت: کسی که ابتکار و خلاقیت بیشتری در تولید محصول داشته باشد، بیشترین ضرر را هم متحمل می‌شود؛ چرا که بسیاری از محصولات جدید و خلاقانه در مرحله مقدماتی چرخه حیات محصول شکست می‌خورند.

این شکست‌ها بسیار پرهزینه هستند، چون بعد از سرمایه‌گذاری در تحقیق، توسعه و تولید رخ می‌دهند. به همین دلیل بسیاری از کسب‌وکارها از نوآوری واقعی پرهیز می‌کنند و ترجیح می‌دهند که منتظر بمانند تا شخص دیگری یک محصول موفق تولید کند.

بررسی کامل مراحل چرخه عمر محصول

همان‌طور که قبلا هم گفتیم، چرخه عمر یک محصول چهار مرحله کلی دارد که در ادامه آن را بررسی خواهیم کرد.

1. معرفی و توسعه در بازار

این مرحله از چرخه عمر محصول به معنای توسعه یک استراتژی جذب مخاطب در بازار، از طریق سرمایه‌گذاری در تبلیغات و بازاریابی برای آگاهی مصرف‌کنندگان از محصول و معرفی مزایای آن است.

در این مرحله با ایجاد تقاضاهای اولیه، فروش به کندی انجام می‌شود. این مرحله بسته به پیچیدگی محصول، میزان نوآوری آن، مطابقت با نیازهای مشتری و وجود رقابت در بازار ممکن است زمان بیشتری از شما بگیرد.

به طور کلی توسعه محصول جدیدی که با نیازهای مشتری کاملا متناسب باشد، احتمال موفقیت بیشتری دارد، اما شواهد و تجربه‌های زیادی هستند که می‌گویند ممکن است محصولات در این مرحله شکست بخورند. شکست حصول در مرحله معرفی به بازار به این معناست که محصول موردنظر هرگز به مرحله دو نخواهد رسید.

به همین دلیل است که بسیاری از شرکت‌ها ترجیح می‌دهند صبر کنند تا یک سازمان دیگر محصول نوآورانه را به بازار عرضه کند. در ادامه اگر محصول موفقیت کافی به دست آورد، آن‌ها هم محصول موجود را بهبود می‌دهند و نسخه خودشان را منتشر می‌کنند.

2. رشد محصول در بازار

اگر محصولی مرحله معرفی به بازار را با موفقیت طی کند، آماده ورود به مرحله رشد چرخه حیات محصول است. اگر همه چیز در این مرحله به خوبی پیش برود، تقاضا برای محصول بیشتر می‌شود. این افزایش تقاضا هم باعث افزایش تولید و عرضه گسترده‌تر محصول خواهد شد.

در ادامه می‌بینید که رشد مداوم مرحله معرفی و توسعه در بازار، با رونق محصول به یک جهش تبدیل می‌شود. در این مرحله ممکن است رقبایتان شروع به ساخت نسخه‌های خودشان از محصول شما بکنند و به نحوی وارد بازار شوند.

با وجود چنین رقبایی، حالا دیگر نام تجاری برای حفظ موقعیت شما در بازار مهم می‌شود، چراکه وجود این نام تجاری به مصرف‌کننده حق انتخاب بین محصولات مختلف را می‌دهد.

در این مرحله قیمت‌ محصول و دردسترس‌بودن در بازار به عوامل مهمی برای ادامه فروش در مقابله با افزایش رقابت تبدیل می‌شود.

اگر این مرحله را هم با موفقیت پشت سر بگذارید، چرخه حیات محصول به مرحله سوم، یعنی بلوغ بازار وارد می‌شود.

3. بلوغ و سررسید بازار

در این مرحله به اصطلاح جا پای محصولتان در بازار کمی محکم‌تر است و محصول توانسته در بازار جایگاه خودش را پیدا کند. بنابراین هزینه تولید و استراتژی بازاریابی چرخه عمر محصول کم می‌شود.

همان‌طور که چرخه عمر محصول به این مرحله از بلوغ می‌رسد، زمان آغاز اشباع بازار است. حالا بسیاری از مصرف‌کنندگان محصول را خریده‌اند و رقبای جدیدی به وجود خواهند آمد؛ به این معنی که برند، قیمت و تمایز محصول برای حفظ سهم بازار اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

4. کاهش نیاز بازار

در نهایت، با ادامه افزایش رقابت، شرکت‌های دیگر دنبال تقلید از موفقیت شما با اضافه‌کردن ویژگی‌های جدید به محصول یا عرضه با قیمت‌های پایین‌تر هستند، بنابراین چرخه عمر محصولتان رو به زوال خواهد رفت.

این کاهش نیاز به محصول گاهی هم به خاطر محصولات مشابه با ویژگی بهتر یا قیمت پایین نیست، بلکه به دلیل محصولات نوآورانه جدیدی است که جایگزین محصول فعلی شما می‌شوند، مثل کالسکه‌ها که با اختراع خودرو کاملا از دور رقابت خارج شدند.

طبیعتا در این مرحله که محصول رو به زوال می‌رود، خیلی از شرکت‌ها شروع به سرمایه‌گذاری‌های مختلف خواهند کرد، چون اشباع بازار به این معناست که دیگر هیچ سودی در این محصول وجود ندارد.

البته تعدادی کمی از شرکت‌ها از این کاهش نیاز به محصول بازار جان سالم به در خواهند برد و ممکن است به ارائه محصول ادامه دهند، اما احتمالا تولید آن‌ها هم در مقیاس کوچک‌تر خواهد بود و ممکن است قیمت‌ها و حاشیه سود هم کمتر بشود.

در بعضی موارد هم پیش می‌آید که مصرف‌کنندگان به نفع یک جایگزین جدید از محصول فعلی روی برگردانند. جالب‌ترین حالت که در بعضی موارد پیش می‌آید، این است که مصرف‌کنندگان برای برگشت به سبک‌ها و مدهای قدیمی و احیای علاقه به یک محصول قدیمی‌تر از محصول فعلی اجتناب می‌کنند.

استراتژی و مدیریت چرخه عمر محصول

داشتن یک استراتژی چرخه حیات محصول مدیریت‌شده می‌تواند به افزایش چرخه عمر محصول شما در بازار کمک کند. استراتژی درست در مرحله معرفی محصول به بازار با تعیین قیمت آن شروع می‌شود. گزینه‌های موجود در این مرحله عبارت هستند:

– تاثیر کاهش قیمت

در این استراتژی باید قیمت اولیه محصول را بالا تعیین کنید و بعد از معدتی آن را کمتر در نظر بگیرید تا با رشد بازار، گروه‌های مصرف‌کننده هدفمندتر تعیین شوند.

– تاثیر ضریب‌نفوذ قیمت

یکی دیگر از استراتژی‌های تعیین قیمت در مرحله معرفی محصول به بازار این است که ضریب نفوذ قیمت را انتخاب و قیمت محصول را از اول پایین تنظیم کنید. به این ترتیب در سریع‌ترین زمان ممکن قبل از افزایش قیمت، به بخش بیشتری از بازار خواهید رسید.

تبلیغات و بسته‌بندی محصول برای جذابیت در بازار هدف به یک اندازه مهم هستند. علاوه بر این، مهم است که محصول خود را با جمعیتی جدید بازاریابی کنید تا جریان درآمد خود را به طور مرتب افزایش دهید و حتی در یک سطح مناسب نگه دارید.

– تغییرات به تناسب نیاز بازار

در بررسی چرخه عمر محصول همه چیز فقط‌وفقط قیمت نیست. محصولات گاهی ممکن است به تناسب تغییر نیاز مشتری و مصرف‌کننده از کار بیفتند یا برای برآوردن تقاضاهای فعلی مشتریان به تغییراتی نیاز داشته باشند. نمونه ای از این تغییرات نتفلیکس است که از مدل اجاره دادن DVD به پخش اشتراکی منتقل شد.

بنابراین درک چرخه عمر محصول به شما این امکان را می‌دهد که به اختراع مجدد و نوآوری با یک محصول موجود (مثل آیفون) ادامه دهید تا دوباره تقاضا در بازار را تقویت و عمر بازار محصولتان را طولانی‌تر کنید.

مثال‌هایی از چرخه حیات محصولات

خیلی از محصولات یا برندها با تغییر نیازهای مصرف‌کننده یا معرفی نوآوری‌های جدید رو به افول رفته‌اند. بعضی از صنایع هم به طور همزمان در چندین مرحله از چرخه حیات محصول فعالیت می‌کنند؛ مثل سرگرمی‌های تلویزیونی که در آن تلویزیون‌های صفحه تخت در مرحله بلوغ هستند، برنامه‌ریزی بر اساس تقاضا در مرحله رشد است، DVDها رو به افول بوده و کاسِت‌های ویدئویی تا حد زیادی اضافی هستند.

بسیاری از موفق‌ترین محصولات در سراسر دنیا مثل آیفون از برند اپل، تا حد امکان در مرحله بلوغ باقی می‌مانند. طولانی‌شدن چرخه عمر این محصولات به لطف به‌روزرسانی‌ها و بازطراحی‌های کوچک با بازاریابی مجدد برای حفظ محصول در افکار مصرف‌کنندگان است.

در اینجا چند نمونه شناخته‌شده از محصولاتی که چرخه عمر محصول را پشت سر گذاشته‌اند یا در حال گذران آن هستند، آورده‌ایم:

1. ماشین تحریر

ماشین‌های تحریر بعد از معرفی به بازار در اواخر قرن نوزدهم به دلیل روشی که نوشتن را آسان‌تر و کارآمدتر می‌کرد، بسیار محبوب شدند.

ماشین تحریر که به سرعت از طریق رشد بازار به بلوغ رسید، با ظهور کامپیوترها، لپ‌تاپ‌ها و گوشی‌های هوشمند شروع به افول کرد. در حالی که هنوز ماشین‌های تحریر در دسترس هستند، این محصول با تقاضا و فروش کم در آخرین مرحله از چرخه حیات محصول قرار دارد.

در همین حال کامپیوترهای رومیزی، لپ‌تاپ‌ها، تلفن‌های هوشمند و تبلت‌ها همگی مراحل رشد یا بلوغ چرخه عمر محصول را تجربه می‌کنند.

2. دستگاه های ضبط ویدئو کاست (VCR)

VCR ها که برای اولین بار به عنوان یک محصول نسبتا گران‌قیمت ظاهر شدند، رشد محصول در مقیاس بزرگ را تجربه کردند، چون قیمت‌ این محصولات کاهش پیدا کرد که منجر به بلوغ بازار شد. به همین دلیل از زمان تولید و معرفی به بازار با قیمت پایین، به سرعت در بسیاری از خانه‌ها وجود داشت.

با این حال با آمدن DVDها و اخیرا سرویس‌های استریم، VCR‌ها عملا منسوخ شده‌اند. هرچند یک زمانی به عنوان یک محصول پیشگام ظاهر شدند، اما حالا در مرحله زوال قرار دارند و بعید به نظر می‌رسد که هرگز از این مرحله خارج شوند.

3. وسایل نقلیه الکتریکی

خودروهای الکتریکی در حال تجربه یک مرحله رشد در چرخه حیات محصول خود هستند، چراکه شرکت‌ها تلاش می‌کنند با پیشرفت‌های طراحی مستمر آن‌ها را به بازار سوق دهند.

اگرچه خودروهای الکتریکی جدید نیستند، اما نوآوری مداوم در بازار و بهبود پتانسیل فروش به این معناست که آن‌ها هنوز در حال رشد هستند و به مرحله بلوغ نرسیده‌اند. 

4. محصولات هوش مصنوعی

هوش مصنوعی (AI) هم مثل خودروهای الکتریکی سال‌ها در حال توسعه و استفاده بوده‌اند، اما با توجه به پیشرفت‌های مستمر در هوش مصنوعی، محصولات زیادی وجود دارند که هنوز در مرحله معرفی بازار چرخه عمر محصول هستند، چون به نظر می‌رسد نتوانسته‌اند به اندازه کافی علاقه و اعتماد مصرف‌کننده را جلب کنند.

مثل نوآوری‌هایی که هنوز در حال توسعه هستند (مانند وسایل نقلیه خودران)، که هنوز توسط مصرف‌کنندگان پذیرفته نشده‌اند.

نگاهی به اهمیت چرخه عمر محصول

درک چرخه عمر محصول می‌تواند اقدامات استراتژیک یک شرکت یا کسب‌وکار را مشخص کند و به مدیریت و تصمیم‌گیرندگان هر تجارت این فرصت را می‌دهد:

• کارکنان و منابع کافی برای هر بخش در نظر بگیرند،
• بودجه‌بندی دقیقی برای واحدهای مختلف کسب‌وکار داشته باشند،
• اولویت هرچیزی را به طور دقیق در کنند،
• و زمینه‌های بعدی برای نوآوری و توسعه را بررسی کنند.

مروری بر چرخه حیات محصول برای بازاریابی، تبلیغات و اطلاع‌رسانی برنامه‌ریزی بلندمدت ضروری است. علاوه بر این، به ساده‌سازی فرآیندهای درون یک سازمان کمک می‌کند.

تصمیم‌گیری شفاف و مطمئن با اطلاعات دقیق همیشه آسان‌تر از تصمیم‌گیری در فضای ابهام است و چرخه عمر محصول می‌تواند جنبه مهمی از این موضوع باشد.

استراتژی استفاده از چرخه عمر محصول

چرخه عمر محصول می‌تواند در سراسر تجارت شما از تبلیغات گرفته تا قیمت‌گذاری و نوآوری و حتی بازاریابی استفاده شود.

شما می‌توانید یک محصول جدید را به عنوان یک پیشرفت یا بهبود در محصولات موجود تبلیغ کنید، در حالی که باید یک محصول تثبیت‌شده را بر اساس سابقه طولانی، موفق و قابل اعتماد آن در بازار تبلیغ کنید.

قیمت محصول شما هم باید با چرخه عمر محصول مشخص شود، به طوری که محصولات جدیدتر برای جذب خریداران قیمت‌گذاری می‌شوند و محصولات قدیمی‌تر در مرحله رشد می‌توانند قیمت بالاتری داشته باشند.

استراتژی بازاریابی چرخه عمر محصول همچنین می‌توانند بر اساس چرخه حیات محصول تعیین و اجرا شوند. آگاهی مخاطبان و بلوغ بازار به این معناست که یک محصول متفاوت به عنوان یک محصول جدید و نوظهور بازاریابی می‌شود.

فراموش نکنید مصرف کنندگان هم از چرخه عمر یک محصول آگاه هستند و تشخیص می‌دهند که شما سعی می‌کنید یک کالای جدید و نوآورانه را به عنوان چیزی که از قبل وجود داشته، تبلیغ کنید یا خیر؟

البته آن دسته از محصولات که در حال افول هستند یا بازار را اشباع کرده‌اند، دوباره به استراتژی متفاوتی نیاز خواهند داشت. این موضوع به شما این امکان را می‌دهد که موقعیت برند و محصول خود را در بازار حفظ کنید، حتی زمانی که به تقویت مجدد محصول خود یا ایجاد ایده‌های جدید نگاه می‌کنید.

استراتژی‌های بازاریابی چرخه عمر محصول

همان‌طور که در بالا مشخص شد، چرخه عمر محصول در بازاریابی هم از آن ملاحظات مهم برای مشاغل است. محصولات باید با توجه به موقعیت خود در چرخه عمر متفاوت، مورد توجه قرار گیرند.

– استراتژی‌های بازاریابی چرخه عمر محصول: مرحله توسعه

لازم نیست منتظر بمانید که محصول شما به طور کامل راه‌اندازی شود تا شروع به جلب توجه و اعتماد مشتری کنید. برای توسعه محصولتان می‌توانید آن را با ادبیات، اصول و قواعد صنعت خود تبلیغ کنید. فقط باید مطمئن شوید که به اندازه کافی در فضای صنعتتان سروصدا ایجاد کرده‌اید.

شیوه دیگر این است که یک نسخه محدود از محصولتان را آماده و به میزان محدودی آن را تبلیغ کنید تا فضایی از انحصار ایجاد کرده باشید. در این حالت می‌توانید برای انتشار کامل محصول، پیش‌بینی بهتری از بازار داشته باشید. این انتشار زودهنگام و محدود می‌تواند بازخورد مثبتی از محصولتان ایجاد کند. مهم است بتوانید برای آگاهی و هیجان درباره محصولتان از آن استفاده کنید.

– مقدمه استراتژی‌های بازاریابی

با عرضه کامل محصول خود می‌توانید به طور جدی آن را تبلیغ کنید. این نوع تبلیغ می‌تواند شامل تماس با کارشناسان یا تأثیرگذاران صنعت (Early Adopter) در بازار هدفتان باشد. افرادی که می‌توانند محصول شما را بررسی و تبلیغ کنند.

شما باید از تایید این متخصصان و تاثیرگذاران برای اعتبار بیشتر محصول خودتان و دستیابی به مخاطبان گسترده‌تر استفاده کنید. این مرحله به طور کامل درباره آموزش بازار هدف برای درک بهتر نقاط‌قوت و مزایای محصول شماست.

– استراتژی بازاریابی چرخه عمر محصول: مرحله رشد

در این مرحله تمرکز بر حضور برند و نام تجاری برای ایجاد وفاداری مشتری نسبت به رقباست. استراتژی‌های بازاریابی در مرحله رشد محصول می‌تواند شامل تبلیغات و ارتقای رسانه‌های اجتماعی، بهینه‌سازی موتورهای جستجو (SEO)، بازاریابی محتوا و مشارکت با کارشناسان یا تأثیرگذاران صنعت (Early Adopter) باشد.

شرکت‌ها و سازمان‌ها همچنین باید دنبال کانال‌های توزیع جدید، اضافه‌کردن ویژگی‌های بیشتر به محصول و توسعه خدمات پشتیبانی باشند. کاوش در بازارهای جدید یا پلتفرم‌های تجارت الکترونیک و مشارکت با خرده‌فروشان هم می‌تواند پایگاه مشتریان شما را در این مرحله تقویت کند.

– استراتژی بازاریابی چرخه عمر محصول: مرحله بلوغ

همانطور که محصول شما به بلوغ می‌رسد، ممکن است احساس کنید می‌توانید روی موفقیت‌های فعلی محصول توقف کنید و از مزایای داشتن یک محصول تثبیت‌شده در بازار بهره‌مند شوید.

با این حال برای اینکه خود را به عنوان رهبر بازار در محصول موردنظر حفظ و خود را از رقبا متمایز کنید، هنوز کارهای زیادی باید انجام دهید.

مثل مرحله معرفی محصول از مراحل مختلف چرخه عمر محصول می‌توانید دنبال آموزش بازار باشید؛ با این تفاوت که آموزش بازار و مخاطب این بار از موضعی معتبر خواهد بود و به مشتریان فرصت می‌دهد از مزایای محصول شما مطلع شوند.

این کار را می‌توانید از طریق پست‌های بلاگ و بررسی دغدغه مخاطبان صنعت به دست آورید. علاوه بر این شما باید به بهبود محصولتان ادامه دهید.

برای مثال ویژگی‌های بیشتری به محصولتان اضافه کنید و گروه مخاطبان و مشتریانتان را از پیشرفت‌ها و مزایای مرتبط با آن مطلع کنید. همه این کارها و مراحل به محافظت از محصول یا کسب‌وکار شما با رسیدن به مرحله اشباع کمک می‌کند.

– استراتژی بازاریابی چرخه عمر محصول: مرحله اشباع

هنگامی که بازار از محصولتان اشباع شد، باید به برند خود و اینکه چطور شما را از رقبا متمایز کند، فکر کنید. در این مرحله می‌توانید تلاش‌های بازاریابی خود را طوری پیش ببرید که برای گروه‌های خاصی از مشتریان در بازارتان جذابیت داشته باشد و ترجیحات و نیازهای آن‌ها را برجسته کنید.

علاوه بر هدف قرار دادن مستقیم بخش‌های خاصی از بازار، باید رابطه خود را با مشتریان فعلی تقویت کنید. تعامل شخصی‌تر با مشتری، ارائه ویژگی‌های متفاوت در محصول جدید، بسته‌‌بندی ویژه محصول، گزینه‌های بسته‌بندی انحصاری، شخصی‌سازی محصول و برنامه‌های وفاداری مشتری تنها بعضی از تکنیک‌هایی هستند که می‌توانید بر اساس محصول و صنعت استفاده کنید.

این زمانی است که رقابت در بالاترین حد خواهد بود. اگر امکان اعمال تغییرات زیادی در محصول شما وجود ندارد، سعی کنید برای حفظ موقعیت خوب در بازار، دست‌کم خدمات عالی و متمایزی به مشتریان ارائه دهید.

برای اینکه در خط مقدم باقی بمانید، مشتریان شما باید بدانند محصول (و کسب‌وکار) شما بهترین است. این وظیفه شماست که به مشتریانتان این موضوع را نشان دهید.

– استراتژی‌های بازاریابی مرحله افول

طبیعتا هیچ شرکتی نمی‌خواهد محصولش رو به افول باشد و شما هم این را نمی‌خواهید؛ اما گاهی اوقات نمی‌توانید از این اتفاق جلوگیری کنید.

هنگامی که کل بازار رو به افول می‌رود، همان‌طور که در مورد کاست ویدئویی یا ماشین تحریر اتفاق افتاد، ممکن است مبارزه با جزر و مد غیرممکن (یا حداقل غیرممکن) باشد.

با این حال کاهش همیشه به معنای فروپاشی کامل محصول و از بین رفتن کامل نیاز بازار نیست و استراتژی‌هایی مثل بهبود کمپین‌های تبلیغاتی، کاهش قیمت‌ها، ویژگی‌های محصول جدید، برندسازی بهبودیافته یا حتی نفوذ جدید در بازار می‌توانند به شما اجازه شکوفایی بدهند.

فراموش نکنید اگر محصولی منسوخ شود یا در حال منسو‌ شدن باشد، بهتر است برای خروج به موقع از بازار یا چرخش به سمت محصولات جدید برنامه‌ریزی کنید.

چرخه عمر محصول بین‌المللی (International Product Life Cycle)

چرخه حیات محصول بین‌المللی (IPL) راهی برای پیگیری نحوه مدیریت و بازاریابی محصول در بازارهای مختلف بین‌المللی است. شرکت‌ها اغلب بازارهای دیگر را در سطح جهانی کاوش می‌کنند تا از رسیدن به مرحله افول برای محصول یا خدمات خود در سطح منطقه خودشان جلوگیری کنند.

بعضی از افراد هم دنبال انتقال تولید و عرضه محصولشان به کشورهای دیگر هستند. هدف از این کار یا پاسخگویی به تقاضای بازار کشورهای دیگر یا کاهش هزینه‌های تولید (به تناسب کشور موردنظر) است.

مراحل یک IPL مثل مراحل چرخه عمر معمولی محصول است.

گرچه احتمال دارد بعضی از مراحل برای در نظر گرفتن آداب‌ورسوم و فرهنگ‌های محلی و مقررات کشور موردنظر، متفاوت شوند؛ کاوش در بازارهای دیگر به شما این فرصت را می‌دهد از اشتباهات قبلی درس بگیرید و در مناطق جدید نوآوری کنید.

البته باید حواستان باشد IPL به طور کلی از کاهش نیاز به محصول جلوگیری نمی‌کند، چون رقبا هم ممکن است تصمیم بگیرند به بازارهای مشابه حرکت کنند و باعث ایجاد تغییر در مراحل چرخه حیات محصول به سمت اشباع و افول شوند. تنها تفاوت این است که این اتفاق در یک بازار جدید و یک کشور متفاوت اتفاق خواهد افتاد.

ریموند ورنون، استاد دانشکده بازرگانی هاروارد معتقد بود محصولات در بازارهای بین‌المللی سه فاز دارند: محصولات جدید، محصولات در حال بلوغ و محصولات استاندارد شده.

او در یکی از سخنرانی‌های خود درباره استراتژی بازاریابی چرخه عمر محصول گفته بود محصولات در کشور مبدا خود بهترین عملکرد را خواهند داشت، چون تولید محصول در کشور مبدا هزینه‌های تولید را پایین نگه می‌دارد.

با این حال، بعد از افزایش تقاضا، شرکت‌ها می‌توانند صادرات خود را به کشورهای دیگر و احداث کارخانه‌های تولید محلی در هر مکان جدید آغاز کنند. این کارخانه‌ها در مناطق دیگر انعطاف‌پذیری ایجاد تغییرات در یک محصول به صورت محلی و بدون تحمل هزینه‌های زیاد را فراهم می‌کنند.

زمانی که یک محصول وارد فاز استاندارد خود شود، هجوم رقابت هم وجود خواهد داشت. در این مرحله، شرکت‌ها باید هزینه‌های تولید را کاهش دهند تا در شرایط رقابتی دوام بیاورند. همچنین بازارها یا محصولات جدید را برای شروع دوباره فرآیند چرخه عمر کاوش کنند.

جمع‌بندی: اهمیت چرخه عمر محصول در همه ابعاد کسب‌وکار

درک چگونگی عملکرد چرخه عمر یک محصول به شرکت‌ها، سازمان‌ها و کسب‌وکارها اجازه می‌دهد این موضوع را بررسی کنند که آیا محصولات آن‌ها نیازهای بازار هدف را برآورده می‌کند یا نه! در نتیجه چه زمانی ممکن است نیاز به تغییر تمرکز یا توسعه چیز جدیدی داشته باشند.

بررسی یک محصول در رابطه با نیازهای بازار، رقابت، هزینه‌ها و سود به شرکت‌ها و سازمان‌ها اجازه می‌دهد تمرکز محصول را برای حفظ طول عمر در بازار بهتر مدیریت کنند.

استراتژی چرخه عمر محصول به این معناست که شما می توانید یک محصول را دوباره تقویت کنید، یک محصول جایگزین جدید ایجاد کنید یا مسیر خود را تغییر دهید تا در بازار در حال تغییر دوام بیاورید و باقی بمانید.

در آخر باید بدانید در حالی که همه محصولات چرخه عمر مشخصی دارند، بسیاری از موفق‌ترین محصولات می‌توانند تا سال‌ها قبل از هر کاهشی، مرحله بلوغ چرخه عمر را حفظ کنند.

پرسش‌های متداول